Kwasica ketonowa to bardzo poważne, ostre powikłanie cukrzycy. Stan tn jest wynikiem ostrego niedoboru bądź braku insuliny w organizmie diabetyka, a jego przyczyny mogą być różne – zależne bądź niezależne od chorego. Kwasica ketonowa stanowi realne zagrożenie dla zdrowia oraz życia cukrzyka.
Pomimo tego, że kwasica ketonowa kojarzona jest z cukrzycą typu 1, u osób cierpiących na „dwójkę” również mogą pojawić się jej objawy, jeżeli produkcja insuliny przez trzustkę jest znikoma.
Jak do niej dochodzi?
Kiedy we krwi nie ma insuliny, glukoza nie może dostać się do komórek aby odżywiać je i móc wytworzyć energię. Brak energii czerpanej z tego procesu sprawia, że w celu jej produkcji organizm zaczyna spalać tkankę tłuszczową, co skutkuje pojawieniem się we krwi ciał ketonowych. Jeżeli w krótkim czasie nie zostanie podana insulina, nagromadzenie się ciał ketonowych spowoduje zatrucie organizmu i wystąpienie groźnych objawów chorobowych.
Objawy
W wielu przypadkach wystąpienie kwasicy ketonowej stanowi objaw niezdiagnozowanej dotychczas cukrzycy typu 1 która może pozostawać w „uśpieniu” przez wiele lat i ujawnić się nagle. Objawy tego powikłania rozwijają się stopniowo przez około 24 godziny i są wynikiem utrzymującej się hiperglikemii.
Do najczęściej występujących, typowych objawów kwasicy ketonowej należą:
- wymioty i związane z nimi odwodnienie,
- intensywny, winny zapach z ust,
- głęboki, utrudniony oddech (hiperwentylacja),
- ból w klatce piersiowej,
- przyspieszone bicie serca,
- śpiączka.
Przyczyny i czynniki ryzyka
Jak wspomnieliśmy na początku, przyczyny pojawienia się kwasicy ketonowej mogą być zależne bądź niezależne od cukrzyka, dlatego właściwe prowadzenie choroby, jak i dbanie o ogólny stan zdrowia to niezwykle istotne aspekty, które powinny stanowić priorytet w codzienności każdego diabetyka.
Kwasica często pojawia się u tych chorych, którzy bagatelizują chorobę, nie zważając na właściwą dietę, częste i regularne badanie poziomu glukozy we krwi oraz równie regularne podawanie ustalonych przez diabetologa dawek insuliny. Spożywanie produktów z wysoką zawartością węglowodanów prostych w połączeniu z niewystarczającą ilością insuliny stanowi niezwykle niebezpieczne połączenie, mogące skutkować długotrwałą śpiączką ketonową, a nawet śmiercią, która dotyczy 5-10% przypadków zapadających na kwasicę cukrzyków.
Innym istotnym czynnikiem pojawienia się DKA (ang. diabetic ketoacidosis) jest alkohol, który pity nieumiejętnie i bez umiaru może powodować wiele poważnych komplikacji zdrowotnych u osoby cierpiącej na cukrzycę. Niezwykle nieodpowiedzialnym i niebezpiecznym krokiem jest także zażywane substancji psychoaktywnych, które również mogą wywołać DKA.
Innymi, niezależnymi od diabetyka przyczynami kwasicy ketonowej mogą być:
- awaria pompy insulinowej,
- awaria wstrzykiwacza (pena),
- infekcje, choroby, stany zapalne organizmu,
- silny lub długotrwały stres.
Źle kontrolowana cukrzyca ciążowa może również stanowić przyczynę kwasicy ketonowej, która stanowi zagrożenie zdrowia i życia matki oraz dziecka, a także powodować powikłania okołoporodowe jak i negatywnie wpływać na stan zdrowia dziecka w późniejszych latach rozwoju.
Jak się zachować?
Niezależnie od tego, czy mamy do czynienia z osobą ze zdiagnozowaną cukrzycą, czy z kimś pozornie zdrowym, zaobserwowanie u siebie bądź innej osoby wyżej wymienionych objawów powinno poskutkować natychmiastowym wezwaniem pogotowia, bądź przewiezieniem takiej osoby do szpitala. Dobrym sposobem na nawodnienie, odkwaszenie organizmu oraz wyrównanie poziomu utraconych poprzez wzmożone oddawanie moczu jonów w organizmie, jest picie małymi łyczkami wody ze świeżym sokiem z cytryny (gotowy sok cytrynowy kupiony w sklepie może zawierać cukier).
Jak leczy się kwasicę ketonową?
Leczenie kwasicy ketonowej polega na wyrównaniu wszystkich parametrów organizmu, które zostały zachwiane przez jej wystąpienie. Polega ono na podawanie dożylnych wlewów (kroplówek), które mają za zadanie przywrócić właściwy poziom soli oraz nawodnić organizm. Niezbędne jest też podawanie odpowiednich dawek insuliny w celu pozbycia się ciał ketonowych, w tym celu diabetyk zostaje tymczasowo podłączony pod pompę insulinową. Terapia ta może trwać nawet do kilku dni, do czasu, aż cukrzyk będzie w stanie przyjmować posiłki.
Szybkie i skuteczne pozbycie się ciał ketonowych z organizmu cukrzyka oraz przywrócenie stabilizacji jego zdrowia i ogólnego samopoczucia to niezwykle istotny element, mogący ustrzec diabetyka przed rozwojem nieodwracalnych powikłań cukrzycy.
