Pomiar cukru to pojęcie bardzo szerokie. Zawiera się w nim zarówno nakłuwanie opuszek palców, jak i prostsza i co ważne, bezbolesna wersja odczytywania stężenia glukozy, czyli sensory do pomiaru cukru Libre. Ponadto pomiar cukru możemy w przybliżeniu oceniać na jeszcze dwóch odmiennych płaszczyznach. Pierwsza z nich to diagnostyka cukrzycy, drugi to monitorowanie efektywności leczenia. Obydwa aspekty są kluczowe, gdyż umożliwiają podjęcie szybkiej reakcji przez lekarza prowadzącego. Pomimo swej odrębności, łączy je sposób wykonywania jak i dbałość o jakość sprzętu, jego odpowiednią kalibrację oraz kompetencję zespołu przeprowadzającego diagnostykę.
Pomiar cukru w rozpoznawaniu cukrzycy
Ogromna część przypadków cukrzycy przebiega całkowicie bezobjawowo, dlatego kluczowe zdaje się wykonywanie badań przesiewowych, do których należy między innymi glikemia na czczo lub doustny test tolerancji glukozy, co rok w grupach zwiększonego ryzyka pojawienia się cukrzycy typu II:
- nadwaga/otyłość – BMI ≥25 kg/m2 lub obwód w talii >80 cm u kobiet i >94 cm u mężczyzn
- cukrzyca u rodziców lub rodzeństwa
- mała aktywność fizyczna
- zaburzenia gospodarki wodorowęglanowej w przeszłości – nieprawidłowa glikemia na czczo/nieprawidłowa tolerancja glukozy
- cukrzyca ciążowa w przeszłości
- urodzenie dziecka o masie ciała ponad 4 kilogramy
- nadciśnienie tętnicze
- zaburzenia lipidowe
- zespół policystycznych jajników
- mukowiscydoza
- miażdżyca
Badania laboratoryjne i czynnościowe w diagnozowaniu cukrzycy
Badania, które wykonujemy w diagnozowaniu cukrzycy możemy podzielić na laboratoryjne i czynnościowe. W każdym z nich pomiar cukru jest dokonywany i odnoszony do wytycznych rozpoznawania cukrzycy. Wśród badań laboratoryjnych możemy wyróżnić: pomiar glikemii na czczo z krwi żylnej lub włośniczkowej, pomiar hemoglobiny glikowanej (średni poziom glikemii z 3 miesięcy), pomiar fruktozaminy (średni poziom glikemii z 3 tygodni), glukoza w moczu, przeciwciała przeciwwyspowe, pomiar peptydu C w surowicy, ciała ketonowe, stężenie kwasu mlekowego. Do badań czynnościowych należy między innymi: doustny test tolerancji glukozy, test z glukagonem, ocena wrażliwości na insulinę. Aby rozpoznać cukrzycę należy stwierdzić następujące wyniki testów:
- przygodna glikemia ≥11,1 mmol/l (200 mg/dl) i typowe objawy hiperglikemii
- duże pragnienie
- poliuria
- osłabienie i męczliwość
- przygodna glikemia ≥11,1 mmol/l (200 mg/dl) bez typowych objawów hiperglikemii oraz jednokrotnie (w inny dzień) glikemia na czczo ≥7,0 mmol/l (126 mg/dl)
- dwukrotnie (w różnych dniach) glikemia na czczo ≥7,0 mmol/l (126 mg/dl)
- glikemia w 120. min OGTT ≥11,1 mmol/l (200 mg/dl)
Powyższe warunki nie dotyczą diagnostyki kobiet w ciąży.
