Nadciśnienie tętnicze, podwyższony cholesterol, otyłość – schorzenia tego typu są bardzo powszechne, leczenie ich w większości przypadków nie jest skomplikowane, a zdiagnozowanie którejś z tych chorób nie powoduje strachu ani paniki. Kiedy jednak dochodzi do sytuacji, w której u jednego pacjenta diagnozuje się cały komplet wymienionych schorzeń, może okazać się, że cierpi on na tzw. zespół metaboliczny.
Zespół metaboliczny – zwiastun cukrzycy
Zespół metaboliczny, występujący również pod nazwami zespół X, bądź zespół Reavena to zespół wspólnie występujących schorzeń, mogących przyczyniać się do rozwoju cukrzycy typu 2, a także chorób układu krwionośnego oraz udarów mózgu. Do grupy schorzeń tworzących zespół metaboliczny zalicza się współistniejące podwyższone poziomy glikemii, wysokie ciśnienia krwi, otyłość brzuszną (oraz wynikającą z niej insulinooporność) oraz podwyższony poziom cholesterolu i trójglicerydów.
Kryteria choroby i czynniki ryzyka
Do czynników zwiększających ryzyko wystąpienia zespołu metabolicznego należą:
- otyłość brzuszna (obwód talii powyżej 88cm u kobiet i 110cm u mężczyzn),
- wysokie stężenia glukozy we krwi na czczo (powyżej 110 mg/dl),
- podwyższone ciśnienie krwi (powyżej 135/80 mmHg),
- nieprawidłowy lipidogram (poziom HDL-C poniżej 40mg u kobiet i poniżej 50mg w przypadku mężczyzn),
- hiperglicerydemia (poziom trójglicerydów przekraczający 150mg/dl).
Wystąpienie 3 z 5 wyżej wymienionych kryteriów może świadczyć o wystąpieniu zespołu X i powinno poskutkować wizytą u lekarza. Należy również pamiętać, że stany prozapalne i prozakrzepowe mogą stanowić dodatkowe czynniki potęgujące ryzyko wystąpienia zespołu metabolicznego.
Ponieważ nie opracowano do tej pory metody diagnozowania dającej pewną odpowiedź, diagnozuje się go wykonując podstawowe badania (ciśnienie tętnicze, poziom glikemii i cholesterolu) oraz przeprowadzając wywiad z pacjentem. Jeżeli specjalista stwierdzi wystąpienie większości z wyżej wymienionych problemów zdrowotnych, może orzec wystąpienie zespołu metabolicznego.
Objawy zespołu metabolicznego
Objawy zespołu metabolicznego nie są bardzo specyficzne, jednak dostrzec wśród nich można podobieństwa do objawów cukrzycy typu 2, co może zwiększyć naszą czujność. Należą do nich:
- uczucie zmęczenia (zwłaszcza po posiłkach),
- problemy ze skupieniem,
- pojawianie się brązowych przebarwień w okolicy kolan, łokci, a także fałdów skóry w okolicy szyi, pod pachami oraz w pachwinach (Acanthosis nigricans)
Zaobserwowanie i zdiagnozowanie zespołu metabolicznego we wczesnym etapie rozwoju jest bardzo ważne i może ustrzec nas przed rozwojem cukrzycy typu 2. Zarówno zapobieganie jak i leczenie zespołu tych chorób obejmuje przearanżowanie swojej diety oraz związanych z nią nawyków żywieniowych, jak i włączenie regularnej aktywności fizycznej. Zredukowanie masy ciała w połączeniu z dietą i ćwiczeniami, może poskutkować obniżeniem ciśnienia, poziomu cukru oraz cholesterolu, a co za tym idzie – rozwiązać problem zespołu metabolicznego.